Lola Ona

Sa tuwing naririnig ko ang mga samu’t-saring kuwento tungkol ke lola ay hindi ko maiwasang hindi mamangha. Ina siya na ginagawang araw ang gabi at gabi ang araw. Ganun-ganon na lamang ang walang humpay na pagmamahal at pag-aasikaso niya sa kanyang mga anak na pare-pareho namang lumaki na ang Diyos ang sandigan. Pinabilib niya ako kung paano niya napalaki nang maayos ang mga anak niya na nagtutulung-tulungan sa isa’t-isa sa abot ng kanilang makakaya. Madiwara man madalas ay nangangahulugan lamang na gusto nyang pulido at nasa ayos ang lahat.

 Si Leonora Altobar ay isang babae na tinitingala ng mga taong nakapaligid sa kanya. Ina siya sa siyam niyang mga anak at Lola siya nang napakarami niyang mga apo. Sa 94 na taon niyang pamamalagi sa mundo eh madami na siyang pagsubok na pinagdaanan, andiyang nabalo siya at nakapagpalibing na din ng apat na mga anak (kasama dun ang aking ama), na siya namang napakasakit para sa isang asawa’t ina na kagaya niya. Isa siyang napakatatag na babae, supremo na maituturing na nagbubuklod sa kanyang pamilya. Tunay siyang isang huwarang ina.

Hindi ako lumaki na palage siyang nakikita. Bihira lang kase kame umuwi ng Laguna nuong araw. Gayon pa man, hindi pa huli ang lahat, binuksan niya ang kanyang tahanan sa aking pamilya upang dito na manirahan at makasama pa siya sa mga taon pang darating. Lola, gustung-gusto kong nakikita kang tumatawa, nakakataba ng puso makita ang mga kinang sa iyong mga mata. Ang mga halakhakan natin sa tuwing nagsimula ka ng magbiro ay nakakaaliw. Ang mga halik at yapos mo ay nanalamin ng pagmamahal mo sa amin. Maligayang siyam-na-put-apat na kaarawan sayo. Mahal na mahal kita, la! 

Bus # 7

I transferred to a big school when I started Grade One, and being the new kid made me even more timid and scared — not just of the people around me, but of the unfamiliar surroundings. My Lolo used to bring me to school, and those early mornings often came with crying, whining, and lots of "Please don’t leave me here, Lolo!"

Eventually, Mommy found a school service for me. Still, Lolo would ride along with me inside the fiera, just because I asked him to.

Weeks passed, and I began to grow comfortable — especially with Lolo Boy, the kind and gentle school service driver. Soon, Lolo no longer had to come with me. At just seven years old, I had somehow become friends with a 30-something man who treated me like his own. Lolo Boy would carry my heavy bag through the school gate and wait for me patiently at dismissal. He made me feel seen. He made me feel special.

A few days after my 7th birthday, a 7.8 magnitude earthquake struck the country. I will never forget the horror of that day. I was inside the classroom when the shaking began. We were all crying, some of us praying out loud. I remember praying for Mommy or Daddy to come get me — even though I knew they were both at work.

And then came Lolo Boy.

He appeared like a hero, carrying me out just like a father would his frightened child. I felt safe. He  rescued me.

We had to part ways when I turned grade five. I transferred to a new service that covers the route of the neighborhood that we had moved to. In a school year, I shifted to one service to another and another. I was looking for the father figure/savior in them that I had seen in Lolo Boy. Sadly, the comfort I found in Bus #7 is incomparable. Before I went to high school, we bid our goodbyes to each other, it was the last day I saw him.

Years passed. By Grade Five, I had to transfer to a new school service because we moved to a different neighborhood. In one school year, I jumped from one service to another, searching — hoping to feel the same comfort, the same safety I once had with Lolo Boy. But nothing compared to Bus #7.

Before high school, we said our goodbyes. That was the last time I saw him.

Fourteen years later, I still haven’t forgotten. The earthquake remains my most vivid memory of childhood — not just because of the fear, but because of the quiet hero who carried me through it. I told that story countless times to friends and relatives, and Lolo Boy was always the heart of it.

Just recently, I found his son, Alex, on Facebook. He told me they had moved to Las Vegas in 2002. When Alex told his dad about me, Lolo Boy remembered instantly. And guess what memory he shared? That very same day — July 16, 1990.

I realize now how much that moment shaped us both. It was more than an earthquake, it was the beginning of a bond that never really ended. Even after all this time.

Thank you, Lolo Boy. You’ll always be the hero I had as a child.

You are, and will always be, my earthquake hero.

Goodbye, Quiapo; Hello Lagunuh!

Sa San Juan, Metro Manila (na ngayon ay San Juan City na) ako pinanganak, nag-aral ng elementarya, unang  nagka-crush at napabilang sa isang barkadahan, Seventeen ang tawag namin sa grupo namin (oo na, baduy nga!) Nanalagi kami dun ng 12 taon bago kame lumipat sa Quiapo.

Nalungkot akong manirahan dito nuon, katwiran ko, ang gulu-gulo dun, makalat ang paligid, dikit-dikit ang mga bahay, daanan ng sasakyan, maingay ang mga kapitbahay —malayong-malayo sa kinalakihan kong environment. Aaminin ko, nung una’y kinakahiya ko sabihin kung taga saan ako, siyempre, na-stereotyped na madameng mandurukot at riot dito.

Pero sa pag-usad ng panahon, unti-unting napamahal sakin ang lugar, minahal ko ang magaganda’t pangit na katangian ng Quiapo. Maniwala ka man o sa hindi, tumagal ako dito na walang matatawag na kaibigan, ung tipong kagaya ba ng mga naging kaibigan ko sa San Juan, malungkot nung una pero nakasanayan ko na din. Maganda din dito sa Quiapo, lahat malapit, malapit sa eskwelahan, simbahan, ospital, palengke at grocery. Isang sakay papuntang Makati, Ortigas, Caloocan, Divisoria, Malate, Cubao, Quezon City, Pasay, Pasig, Sta. Mesa, teka, teka, parang sa motel lahat accessible ah? ;)

14 na taon na din pala kame dito. Madameng alaalang nabuo, mga masasaya’t mapapait, mga alaalang nakatatak na sa aking pagkatao. Dito ako unang natutong tumawid ng kalsada, magcommute, magbukas ng gas range at magluto ng pancit canton. Oo, dito ko nagdalaga, dito ako unang umibig, nasaktan, umibig at nasaktan pa nang paulit-ulit. Dito ko nagrebelde at natutong tumakas nang dis-oras ng gabi ng di nahuhuli. Dito ko naging ina kay Carlo. Dito ko nakilala ang sarili ko at ang mga kaya ko palang gawin.

Ngayong lilisanin na kita sa loob ng ilang araw, madame akong mamimiss sayo, ang lumang bahay na naging malaking bahagi na sa buhay ng mga Altobar at ang pag-silip ko sa bintana na ang tangi kong matatanaw lamang ay ang mga bubong ng aming mga kapitbahay, mamimiss ko din pala ang mga nag-vivideoke dito na nagpapatagisan sa pag-awit ng mga kanta ng Aegis at ang epic song na My Way. Mamimiss ko ang pag-upo sa hagdan ng Basilica ng San Sebastian kapag gusto kong magpahangin at mag-muni-muni, o di kaya’y magbasa lamang ng libro. Oo, mamimiss ko ang Decadence cake ng Bakerite; ang Excelente ham na paborito namin ng Daddy; bagama’t hindi kami Katoliko, mamimiss ko din ang pista ng Nazareno; ang underpass; ang SM Carriedo, na araw-araw eh sale; ang mami’t siopao sa Chonam; ang barter mamimiss ko, ilang tumbling lang mula sa bahay eh asa bilihan ka na ng dvds.

Mamimiss ko ‘tong bahay namin, lalo na ‘tong pink at green kong kwarto; mamimiss ko ang bawat halakhakan at iyakan na naganap sa kabahayan na ito. Ang huling ngiti na nakita ko sa mukha ng aking ama, and galak sa mga mata ni Carlo sa tuwing makakalabas siya ng bahay upang makapaglaro, at ang mga palengke momentsnamin ni Mommy sa Quinta. Ibang klase ang nahanap kong katahimikan sa kalagitnaan ng kaingayan at kaguluhan ng siyudad na ito.

Quiapo, maninirahan na kami ng pamilya ko sa Laguna. Maraming-maraming salamat sa lahat na naging bahagi ka ng 14 na taon ng buhay ko. Hinding-hindi kita makakalimutan. Palasak man, pero, oo, muli akong mapapadpad dito, sa muli akong mapunta dito, asahan mo, may nobyo na ko. :)